De Dnjepr

Wat moet dat een enorme klap geweest zijn. Afgelopen weekend werd de sympathieke Oekraïense scheepsmagnaat en graanhandelaar, Oleksiy Vadaturskyi met zijn echtgenote in hun woning in de Zuid Oekraïense havenstad Mikolayev vermoord. Zij werden het slachtoffer van een misdadige Russische raketaanval, die op hun slaapkamer was gericht.

Iedere ambassade heeft wel een project dat gezichtsbepalend is voor de activiteiten van zijn medewerk(st)ers. In Kiev was het “Dnipro Development Initiative” zo’n hartslag van de ambassade. De opzet was het beter bevaarbaar maken van de rivier de Dnjepr, om zo een beter logistiek evenwicht te creëren tussen vrachtvervoer over de weg, over het spoor en over de rivier. Het watertransport was namelijk zwaar onderbenut door langdurige verwaarlozing van de scheepvaartcorridor door de Dnjepr. De Nederlandse waterexpertise zou hier wel weg mee weten: baggerwerkzaamheden, herstel van de houten sluizen, kanalisering, allemaal zaken waar wij Nederlanders nu eenmaal goed in zijn.

Het project had de aandacht van verschillende potentiële deelnemers, waaronder internationale financiële instellingen als de Wereldbank en de Europese Investeringsbank. Voorwaarde voor hun deelname was wel een faciliterend wettelijk kader, waarbinnen een en ander transparant kon plaats vinden. Daarin was een van de aspecten het openstellen van de rivier voor schepen die onder internationale vlag voeren.

Hier nu, kwam onze vriend en scheepsmagnaat Oliksiy Vadaturskyi in beeld. Zijn bedrijf, NIbulon, had namelijk een nogal monopoloïde positie op de rivier de Dnjepr weten op te bouwen. Het bedrijf werkte graag mee aan een verbetering van de doorvaart door de Dnjepr, maar natuurlijk liever niet met al te veel internationale concurrenten. Dan betaalde hij de investeringen nog liever uit eigen zak. Het noodzakelijke wetgevingsproces had daarom een moeizame stroperigheid ontwikkeld. Niet helemaal vreemd daaraan was de omstandigheid dat Vadaturskyi’s zoon, Andryi, een zetel heeft in de Verchovna Rada, het Oekraïense parlement.

Over de doden niets dan goeds en het is dan ook echt moeilijk om kritisch te zijn over de Vadaturskyi’s. De samenwerking met hen was steeds uiterst plezierig en mijn werkbezoeken aan de havenstad Mikolayev en aan Vadaturskyi’s scheepsbedrijf Nibulon constructief. Pa Vadaturskyi was “suaviter in voce”, maar “fortiter in re”. Opgeklommen vanuit een bescheiden achtergrond tijdens het communisme, was hij, die goed was voor zo’n half miljard, altijd bescheiden gebleven, zowel in zijn omgangsvormen als in zijn leefstijl. Zuinig voor zichzelf, genereus voor anderen. Maar een succesvol zakenman moet soms hard zijn. Hij heeft enorm veel betekend voor de Oekraïense scheepvaart, die nu door de oorlog zo in moeilijkheden verkeert. Zeg je Dnjepr, dan zeg je Vadaturskyi, zeg je Vadaturskyi, dan zeg je Oekraïne. Die enorme klap van het afgelopen weekend in Mikolayev is daarom een grote klap voor Oekraïne.

We moeten maar hopen dat de rivier de Dnjepr nooit de functie van een grensrivier gaat krijgen: Transdnjeprië ten oosten van de rivier en Cisdnjeprië ten westen ervan. Niet alleen Oekraïne, maar het hele vrije westen draagt er verantwoordelijkheid voor dat deze ramp zich niet gaat voltrekken. Oleksiy Vadaturskyi kijkt mee vanuit de hemel.